Το Μικρό Καράβι: Τσικνοπέμπτη

Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου 2011

Τσικνοπέμπτη

11:32:00 π.μ.

Είναι γνωστό ότι για 40 ημέρες πριν το Πάσχα νηστεύουμε, κυρίως το κρέας. Αυτό το διάστημα λέγεται Σαρακοστή. Επειδή είναι δύσκολο να μην τρώμε κρέας επί 40 μέρες, έχει θεσπιστεί μια ειδική μέρα πριν τη Σαρακοστή: η Τσικνοπέμπτη, μια ειδική Πέμπτη όπου μπορούμε να φάμε όσο κρέας θέλουμε!

Η Τσικνοπέμπτη είναι η μέρα που όλοι το "τσικνίζουν". Όταν το κρέας ψήνεται στα κάρβουνα, η μυρωδιά που γεμίζει την ατμόσφαιρα λέγεται "τσίκνα". Την ίδια μέρα από άκρη σε άκρη στην Ελλάδα ετοιμάζουν το "παστό" και την "γουρουναλοιφή". Πρώτα βράζουν το λίπος του γουρουνιού ραντίζοντάς το συγχρόνως με νερό. Μετά το σουρώνουν και το φυλάνε μαζί με βρασμένο κρέας σε πήλινα δοχεία. Σε "λεβέτι" βράζουν το κρέας με λίγο κρασί για να βγάλει λίπος. Ρίχνουν και μπαχαρικά για νοστιμάδα, και τα λουκάνικα, αφού τα καθαρίσουν από την καπνιά. Μετά το βράσιμο καθαρίζουν το κρέας από τα κόκαλα, κόβουν τα λουκάνικα και αφού τα τοποθετήσουν σε "λαγήνες" (δοχεία πήλινα), τα περιχέουν με την γουρουναλοιφή για να σκεπαστούν οι μεζέδες. Στον πάτο του λεβετιού (καζανιού) έμεναν οι "τσιγαρίδες" που νοστίμιζαν τα φαγητά (με χόρτα, αυγά, όσπρια). Με το παστό φιλεύουν και τους ξένους μετά το Πάσχα.

Είπαμε τι είναι η Σαρακοστή; Είναι οι 40 μέρες νηστείας πριν το Πάσχα! Η Σαρακοστή ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Επομένως η νηστεία αρχίζει τη μέρα που πετάμε τον χαρταετό και τρώμε τα κούλουμα και τελειώνει όταν γυρίζουμε από την εκκλησία τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα για να φάμε μαγειρίτσα!

Πως θα γνωρίζετε πότε πέφτει κάθε χρονιά η Τσικνοπέμπτη; Εύκολο! Η Τσικνοπέμπτη είναι η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας της Αποκριάς (οι εβδομάδες της Αποκριάς ή του Τριωδίου όπως αλλιώς λέγεται, είναι η Προφωνή, η Κρεατινή και της Τυροφάγου). Οπότε όταν αρχίζουν οι Απόκριες να ξέρετε ότι η Τσικνοπέμπτη είναι κοντά!

Κάθε τόπος έχει τις δικές του συνήθειες εορτασμού της Τσικνοπέμπτης. Μερικές από αυτές είναι:

Τσικνοπέμπτη στη Σκόπελο
Στο χωριό Κλήμα της Σκοπέλου, οι κάτοικοι, αφού φάνε και τραγουδήσουν στα σπίτια 
τους, ξεχύνονται στις γειτονιές και χορεύοντας συγκεντρώνονται όλοι στο 
Πεύκο όπου και συνεχίζουν το γλέντι μέχρι το πρωί.

Τσικνοπέμπτη στην  Πελοπόννησο 
Σε όλη την περιφέρεια την Τσικνοπέμπτη σφάζουν χοιρινά από τα οποία 
φτιάχνονται λογιών λογιών καλούδια. Η πηχτή, οι τσιγαρίδες, τα 
λουκάνικα, η γουρναλοιφή και το παστό είναι ορισμένα από αυτά.

Τσικνοπέμπτη στην Πάτρα 
Στην Πάτρα υπάρχει έθιμο της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα η Κουλουρού πιστεύει 
λανθασμένα δύο πράγματα. Το πρώτο είναι ότι ο Ναύαρχος Ουίλσον είναι τρελά 
ερωτευμένος μαζί της και το δεύτερο ότι έρχεται να την παντρευτεί. Έτσι 
λοιπόν, ντύνεται νύφη και με την συνοδεία των Πατρινών πηγαίνει στο 
λιμάνι της πόλης για να προϋπαντήσει τον καλό της. Γύρω της ο κόσμος 
ξεφαντώνει και διασκεδάζει με τα καμώματα της.

Τσικνοπέμπτη στην Κοζάνη
Στην Κοζάνη το τσίκνισμα πραγματοποιείται μέσα από την τσίκνα 
που αναδύεται από το αρτυμένο φαΐ, συνήθως κρέας 
(το οποίο σημειωτέων αποκαλείται «φαΐ» στο τοπικό ιδίωμα «Κυριακή 
σήμερα έχουμε φαΐ μι πατάτσις στου φούρνου».

Τσικνοπέμπτη στην Κομοτηνή

Εδώ την Τσικνοπέμπτη καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη

Κυριακή, δηλαδή την Κυριακή της Αποκριάς. Επίσης τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσουν

αυτήν την ημέρα βρώσιμα δώρα. Ο άντρας στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του

μια κότα, τον λεγόμενο κούρκο, ενώ εκείνη του στέλνει μπακλαβά και μια

κότα γεμιστή. Ο έρωτας εξάλλου περνάει από το στομάχι.

Τσικνοπέμπτη στις Σέρρες 
Στις αλάνες ανάβονται μεγάλες φωτιές στις οποίες αφού ψήσουν κρέας, πηδούν 
από πάνω τους. Τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ, αναλαμβάνει να 
κάνει «προξενιά» ανακατεύοντας ταυτόχρονα την θράκα της φωτιάς με μία 
βέργα.

Τσικνοπέμπτη στην Κέρκυρα

Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο

κουτσομπολιό. Η πετεγολέτσα πραγματοποιείται το βράδυ τής τελευταίας

Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία κουκουνάρα, τής πόλης

τής Κέρκυρας. Εδώ στήνεται ολόκληρη παράσταση και συμμετέχουν διάφορες

νοικοκυρές από τα κοντινά σπίτια τής παλιάς πόλης, στην πιάτσα. Στήνεται

ένα πραγματικό, πετεγουλιό, κουτσομπολιό, στα παράθυρα των σπιτιών από

τις νοικοκυρές και με ξεκαρδιστικές ιστορίες βγαίνουν όλα τα άπλυτα εις

την φόρα των υποτιθεμένων πού έπεσαν σε διάφορα αμαρτήματα. Παντρεμένες

με ερωμένους, ανύπαντρες με νόθους ,παντρεμένοι με σχέση με παντρεμένες

όλα τα εν οίκω εν δήμω.

Τσικνοπέμπτη στην Ίο

Στην Ιο το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια

προβάτων διασχίζουν με κέφι τη Χώρα, επισκεπτόμενοι σπίτια και

καταστήματα.

Τσικνοπέμπτη στον Πόρο

Την Τσικνοπέμπτη «τσίκνιζαν» το ψητό κρέας για να μυρίσει στη γειτονιά γιορτάζοντας την «κρεατινή» Αποκριά, και μετά την «Τυρινή», οι νέοι έκλεβαν ένα μακαρόνι και το έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους για να ονειρευτούν ποια θα πάρουν. Εκείνες τις μέρες οι νέοι έφτιαχναν και αερόστατα. Ένα ελαφρύ στεφάνι μια κόλα λεπτό χρωματιστό χαρτί κι ένα στουπί ποτισμένο με πετρέλαιο μέσα σε ένα τενεκεδάκι και ήταν έτοιμα. Τα άφηναν να πάνε ψηλά, και συναγωνίζονταν ο ένας τον άλλο ποιος θα κάνει το μεγαλύτερο και ποιο θα πάει ψηλότερα.

Τσικνοπέμπτη στη Νάξο

Στα χωριά της Νάξου την Τσικνοπέμπτη εμφανίζονται στους δρόμους νέοι με προσωπίδες, οι λεγόμενοι «Κουδουνάτοι» οι οποίοι έχουν γύρω από τη μέση τους κρεμασμένα κουδούνια και χορεύουν προκαλώντας έντονο θόρυβο, με τους ντόπιους να τους κερνούν αυγά.

Τσικνοπέμπτη στην Τήνο

Στο καφενείο του χωριού Τριαντάρος αναβιώνει το έθιμο του

«Αποκριάτικου Χορού» και του «Αλφαβηταριού της Αγάπης». Οι χορευτές

σχηματίζουν ένα κύκλο και εκ περιτροπής τραγουδούν περιπαιχτικούς

στίχους ακολουθώντας, σύμφωνα με το πρώτο γράμμα κάθε στίχου, τη σειρά

της αλφαβήτο.

Τσικνοπέμπτη στη Σύρο

Στη Σύρο, το Καρναβάλι του δήμου Άνω Σύρου, με αναβίωση παραδοσιακών εθίμων στα σοκάκια του μεσαιωνικού οικισμού, είναι μια από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις του

νησιού με μασκαράδες, τα περίφημα «ζεϊμπέκια», χορούς και ζωηρά

ακούσματα από παραδοσιακά λαϊκά όργανα.

Τσικνοπέμπτη στην Κύπρο

Στην Κύπρο την Τσικνοπέμπτη συγγενείς και φίλοι μαζεύονται σε ένα σπίτι και το ρίχνουν στο γλέντι, στο χορό και στο τραγούδι και στο τσούγκρισμα των ποτηριών με την ευχή "υγείαν και καλόν Πάσχα να φτάσουμεν". Καθένας και καθεμία θα τραγουδήσει το τραγούδι τους, και μετά το φαγοπότι αρχίζουν χοροί Κυπριακοί. Πάνω στη διασκέδαση και το γλέντι κάνουν την εμφάνισή τους μάσκες, ντυμένες με ό,τι πρόχειρο εύρισκαν στο σπίτι, με μουντζουρωμένα πρόσωπα και φορούσαν κουρούκλες, οι άνδρες ντύνουνταν γυναίκες με πορτοκάλια στο στήθος και οι γυναίκες ντύνουνταν με ανδρικά φορέματα ή βράκα. Όλοι προσπαθούσαν να βρουν ποιό πρόσωπο ήταν κάτω απο τη μάσκα και όταν το πετύχαιναν ξεσπούσαν στα γέλια.

Σε όλη την Ελλάδα από άκρη σε άκρη, από την Κεφαλονιά μέχρι την Καλαμάτα και από την Κρήτη μέχρι την Ξάνθη, η Τσικνοπέμπτη σημαίνει γλέντι, χορός και άφθονο κρέας!

Μα νομίζατε ότι είμαστε μόνο εμείς που έχουμε γιορτή για το κρέας; Οι Γερμανοί γιορτάζουν την "Schmutziger Donnerstag" (Βρώμικη Πέμπτη) και οι γαλλόφωνοι την "Mardi Gras" (Λιπαρή Τρίτη), με ανάλογη κρεατοφαγία!